การผลิตและการใช้ประโยชน์จากอาร์ทีเมีย
ผ่านทางการผลิตและการใช้ประโยชน์จากอาร์ทีเมีย.
ชีววิทยาของอาร์ทีเมีย
อาร์ทีเมียหรือไรสีน้ำตาล หรือไรน้ำเค็ม มีชื่อสามัญว่า “Artemia” หรือ “Brine shrimp” เป็นสัตว์น้ำเค็มจัดอยู่ในจำพวกครัสเตเซียน (Crustacean) เช่นเดียวกับพวกกุ้ง กั้ง และปู แต่ว่าอาร์ทีเมียจะไม่มีเปลือกแข็งหุ้มตัว โดยทั่วไปแล้ววงการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำทั่วโลกรู้จักกันดี เพราะนิยมนำเอาอาร์ทีเมียไปใช้ในการอนุบาลลูกสัตว์น้ำวัยอ่อน จำพวกกุ้ง ปู และปลาชนิดต่าง ๆ ทั้งนี้เพราะว่าอาร์ทีเมียมีคุณสมบัติที่ดีคือ
1. มีคุณค่าทางอาหารสูง
2. มีขนาดที่เหมาะสม
3. สามารถเก็บรักษาให้คงสภาพมีชีวิตอยู่ได้เป็นเวลานานหลายปี อาร์ทีเมียมีคุณสมบัติพิเศษคือ ตัวอ่อนของอาร์ทีเมียซึ่งถูกห่อหุ้มด้วยเปลือกสีน้ำตาล หรือที่เรียกว่า ไข่ (Cyst) สามารถที่จะเก็บรักษาให้คงสภาพมีชีวิตอยู่ได้นานหลายปี และเมื่อต้องการใช้ก็สามารถนำมาเพาะฟักโดยใช้ระยะเวลาอันสั้นก็จะได้ตัวอ่อน อาร์ทีเมีย นำไปเป็นอาหารลูกสัตว์น้ำวัยอ่อนต่อไป นอกจากจะเป็นอาหารสัตว์น้ำโดยตรงแล้ว ยังสามารถนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้ เช่น อาร์ทีเมียแช่แข็ง (Frozen Artemia) อาร์ทีเมียผง (Spray dry Artemia) อาร์ทีเมียแผ่น (Artemia flake) หรือใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตอาหารสำเร็จรูปที่มีโปรตีนสูงได้อีกด้วย
4. ช่วยในการบำบัดรักษาน้ำ เนื่องจากอาร์ทีเมียกินอาหารโดยการกรองรวบรวมสิ่งแขวนลอยทุกอย่างในน้ำที่มี ขนาดเล็กกว่าช่องปาก ทั้งแบคทีเรีย (bacteria) แพลงก์ตอน (plankton) ซากเน่าเปื่อย (detritus) อนุภาคอินทรีย์สาร (organic particles)
การสืบพันธุ์ (Reproduction)
อาร์ทีเมียสืบพันธุ์ได้ทั้ง 2 แบบคือ แบบอาศัยเพศ (sexual reproduction) และไม่อาศัยเพศ (parthenogenesis) ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ ให้ลูกได้ทั้ง 2 แบบ
– แบบออกลูกเป็นตัว (ovoviviparous) โดยไข่จะฟักเป็นตัวภายใน uterus ก่อนคลอดออกมาเป็นตัว สังเกตได้จาก uterus จะมีสีขาว ถ้าในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมแม่จะให้ลูกชุดใหม่ได้ทุก ๆ 3-4 วัน
– แบบออกลูกเป็นไข่ (oviparous) ไข่จะฟักเป็นตัวภายนอก uterus ลักษณะของไข่จะอยู่ในรูปของไข่ที่มีเปลือกแข็งห่อหุ้มมองเห็น เป็นสีน้ำตาล
ในรอบของการสืบพันธุ์เพศเมียแต่ละตัวจะให้ลูกออกเป็นตัวหรือเป็น ไข่เพียงแบบใดแบบหนึ่งเท่านั้น หลังจากที่อาร์ทีเมียฟักเป็นตัวใช้เวลา 7-15 วัน เพื่อพัฒนาจนโตเต็มวัย และจะมีอายุประมาณ 1-3 เดือน สามารถสืบพันธุ์ได้หลายครั้ง ความดกของไข่ประมาณ 50-300 ฟอง ขึ้นอยู่กับขนาดของแม่และสายพันธุ์
วงจรชีวิตของอาร์ทีเมีย (Life cycle of Artemia)
อาร์ทีเมียที่ออกลูกเป็นตัวหรือที่ออกลูกเป็นไข่แล้วฟักออกเป็นตัว จะให้ตัวอ่อน (nauplius) ซึ่งตัวอ่อนในระยะแรกนี้เรียกว่า อินสตาร์ I (Instar I) มีรูปร่างคล้ายลูกแพร์หรือรูปไข่ มีความยาว 400-500 ไมครอน หรือ 0.40-0.52 มิลลิเมตร มีสีส้มแกมน้ำตาลของไข่แดง (yolk) ตัวอ่อนระยะแรก (Instar I) ประมาณ 12 ชั่วโมง มีการลอกคราบและเป็นตัวอ่อนระยะที่ 2 (Instar II) ซึ่งจะเริ่มกินอาหาร เจริญเติบโตและลอกคราบประมาณ 15 ครั้ง ตัวอ่อนจะเปลี่ยนแปลงรูปร่างลักษณะไปจากเดิมเป็นระยะอินสตาร์ต่อ ๆ ไป ในเวลา 7-15 วัน จะเป็นอาร์ทีเมียตัวเต็มวัย (adult) มีขนาด 7-15 มิลลิเมตร และสามารถให้ลูกได้ 2 ลักษณะคือ เป็นตัวอ่อน (nauplius) และเป็นไข่ (Cysts) ขึ้นอยู่กับสภาวะแวดล้อม ซึ่งโดยปกติแล้วในสภาวะแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม อาร์ทีเมียส่วนใหญ่จะออกลูกเป็นไข่ อาร์ทีเมียจะเริ่มผลิตไข่ได้ใหม่หลังจากออกลูกครั้งก่อนผ่านไปอย่างน้อย 2 วัน
อาหารและการกินอาหาร (Food and feeding)
โดยปกติอาร์ทีเมียมีขนาดของช่องปากประมาณ 60 ไมครอน กินอาหารโดยการกรอง (filtering feeder) การกินอาหารแบบนี้ไม่สามารถเลือกอาหารได้ แต่จะกรองทุกสิ่งทุกอย่างที่มีขนาดเล็กกว่าช่องปากเพื่อใช้เป็นอาหาร ดังนั้นอาหารของอาร์ทีเมียจึงมีทั้งประเภทที่มีชีวิตและประเภทที่ไม่มีชีวิต
– อาหารประเภทมีชีวิต ได้แก่ ไดอะตอม (diatom) สาหร่ายสีเขียวขนาดเล็กเซลล์เดียว (green algae) สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน (blue green algae) แบคทีเรีย (bacteria) ยีสต์ (yeast) และพวกสัตว์หน้าดิน (benthos) ที่มีขนาดเล็ก เป็นต้น
– อาหารประเภทที่ไม่มีชีวิต ได้แก่ มูลสัตว์ชนิดต่าง ๆ รำ กากถั่ว ปลาป่น เลือดสัตว์ นม และซากพืชซากสัตว์ที่ป่นละเอียดหรือเน่าสลายจนมีขนาดเล็กมาก
การเลี้ยงอาร์ทีเมีย (Artemia culture)
กรมประมงประสบความสำเร็จในการเลี้ยงอาร์ทีเมียในบ่อดิน เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2522 ในการเลี้ยงอาร์ทีเมียในบ่อดินบริเวณนาเกลือที่น้ำมีความเค็มจัด หลังจากนั้นก็มีเกษตรกรเลี้ยงอาร์ทีเมียในบ่อดินเป็นอาชีพมาจนถึงปัจจุบัน อาร์ทีเมียเป็นสัตว์น้ำเค็มที่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ในช่วงความเค็มที่ค่อน ข้างกว้าง ระหว่าง 3-240 ส่วนในพัน แต่ในแหล่งน้ำธรรมชาตินั้น สามารถพบอาร์ทีเมียได้เฉพาะในแหล่งน้ำที่มีความเค็มสูงมาก
หลักเกณฑ์ทั่วไปสำหรับการเลี้ยงอาร์ทีเมีย
1. การเลือกพื้นที่ พื้นที่ที่เหมาะสมต่อการเลี้ยงอาร์ทีเมีย ควรอยู่ใกล้แหล่งน้ำเค็มจัด เช่น นาเกลือ สภาพพื้นดินควรเป็นดินเค็มและสามารถเก็บกักน้ำได้ดี มีการคมนาคมสะดวกใกล้แหล่งอาหารที่เป็นเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ได้แก่ มูลสัตว์ ซากพืช ซากสัตว์ ตลอดจนใกล้โรงงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น โรงงานผลิตอาหารสัตว์ โรงงานปลาป่น ฟาร์มเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เป็นต้น
2. การสร้างบ่อ สร้างให้ตามความยาวของบ่อไปตามทิศทางลม เพื่อที่น้ำในบ่อจะได้มีการหมุนเวียนได้ดี และเก็บรวบรวมผลผลิตได้ง่าย ขนาดของบ่อควรอยู่ระหว่าง 1-5 ไร่ ความลึกประมาณ 1-1.5 เมตร ลักษณะการขุดบ่อหรือสร้างบ่อทำเช่นเดียวกับบ่อเลี้ยงกุ้งหรือเลี้ยงปลา ควรมีการวางระบบควบคุมความเค็มของน้ำไว้ด้วย
3. การเตรียมบ่อ
– บ่อใหม่ ถ้าสภาพดินเป็นกรดควรปรับสภาพด้วยปูนขาวหรือปูนมาร์ลให้เป็นกลางหรือเป็น ด่างอ่อน ๆ (pH 7.5-9.0) เสียก่อน ในการกำจัดศัตรูของอาร์ทีเมียนั้น สามารถที่จะใช้น้ำที่มีความเค็มสูงมาก ๆ เช่น น้ำดีเกลือ (ความเค็ม 350 ส่วนในพัน) ใส่ลงไป
– บ่อเก่า ควรมีการปรับปรุงสภาพบ่อปีละ 1-4 ครั้ง โดยสูบน้ำและอาร์ทีเมียไปใส่บ่ออื่น ๆ ก่อน แล้วทำการขุดลอกเลนตากบ่อไว้ 1-4 สัปดาห์ จากนั้นทำการกำจัดศัตรูของอาร์ทีเมียโดยใช้น้ำดีเกลือเช่นเกัน
4. การเตรียมน้ำ น้ำที่ใช้เลี้ยงอาร์ทีเมียในบ่อดินนั้น ควรมีความเค็มผันแปรอยู่ระหว่าง 70-170 ส่วนในพัน pH 7.5-9 โดยสูบน้ำดีเกลือจากนาเกลือในต้นฤดูฝน หรือน้ำเค็มจากบ่ออื่น ๆ ที่ตากไว้ หรือน้ำเค็มจากบ่อเลี้ยงกุ้ง เลี้ยงปลา หรือน้ำเค็มจากบ่อเลี้ยงอาร์ทีเมียบ่ออื่น ใส่ลงในบ่อเลี้ยงอาร์ทีเมีย ผสมน้ำให้ได้ความเค็มสูงตามที่กำหนด ความลึกของน้ำอยู่ระหว่าง 30-100 เซนติเมตร ก่อนปล่อยอาร์ทีเมียลงเลี้ยงประมาณ 3-5 วัน ควรมีการเตรียมอาหารให้อาร์ทีเมียที่เริ่มปล่อย โดยในระหว่างการเตรียมน้ำควรใส่มูลสัตว์ประมาณ 200 กิโลกรัม หรือกากผงชูรสประมาณ 150 ลิตร หรือปุ๋ยยูเรียประมาณ 20 กิโลกรัม/ไร่ เพื่อเป็นการสร้างห่วงโซ่อาหารขึ้นภายในบ่อ
5. อัตราการปล่อยอาร์ทีเมีย
– ปล่อยอาร์ทีเมียวัยอ่อนที่ได้จากการเพาะฟักไข่ประมาณ 150-200 กรัม/ไร่
– ปล่อยอาร์ทีเมียตัวโตเต็มวัยประมาณ 5-6 กิโลกรัม/ไร่
6. การจัดการน้ำ ตลอดระยะเวลาที่เลี้ยงอาร์ทีเมียจะไม่มีการเปลี่ยนน้ำ มีแต่การเติมน้ำเค็มต่ำลงในบ่อ 2-3 ครั้ง ๆ ละประมาณ 3-5 เซนติเมตร ยกเว้นในช่วงฝนตก ถ้าฝนตกมากให้ระบายน้ำจืดที่ผิวน้ำออก เพื่อควบคุมระดับความเค็มและความลึกของน้ำให้อยู่ในระดับที่ต้องการ
7. การให้อาหาร
– การใส่อาหารลงในบ่ออาร์ทีเมียโดยตรง แต่ต้องทยอยใส่โดยหว่านทีละน้อย ๆ อาร์ทีเมียจะกินอาหารไปส่วนหนึ่ง อาหารที่เหลือก็จะเน่าสลายได้แบคทีเรีย และปุ๋ยก่อให้เกิดแพลงก์ตอนชนิดต่าง ๆ สำหรับปริมาณที่ให้จะแตกต่างกันออกไปตามชนิดของอาหาร เช่น มูลไก่ใช้ประมาณ 200 กิโลกรัม/ไร่/เดือน ร่วมกับกากผงชูรสประมาณ 30-90 ลิตร/ไร่/เดือน แต่ในปัจจุบันสามารถใช้ซากพืช ซากสัตว์ ที่เป็นชิ้นใหญ่ใส่ลงในบ่อเลี้ยงเพื่อให้เกิดการเน่าสลายหรือย่อยสลายเป็นอา หารของอาร์ทีเมียได้เช่นกัน หรือจะใช้น้ำทิ้งจากบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำอื่น โดยการสูบเติมลงในบ่ออาร์ทีเมีย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ทั้งในการปรับระดับความเค็มของน้ำในบ่อ และยังเป็นการให้อาหารไปด้วยพร้อมกัน
– นำเอาเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรไปหมักเพื่อให้เกิดแพลงก์ตอนอาหารที่อาร์ ทีเมียกินได้ก่อน แล้วจึงนำไปให้เป็นอาหารของอาร์ทีเมียต่อไป ซึ่งระบบนี้สามารถควบคุมคุณภาพของน้ำในบ่อเลี้ยงอาร์ทีเมียได้ดีกว่า
8. การเจริญเติบโต หลังจากปล่อยอาร์ทีเมียลงเลี้ยงประมาณ 10-15 วัน จะพบอาร์ทีเมียขนาดโตเต็มวัยในบ่อเป็นจำนวนมาก เมื่อพบตัวอ่อนรุ่นใหม่และไข่ลอยอยู่ที่ผิวน้ำ อาร์ทีเมียที่เลี้ยงในบ่อดินจะมีอายุประมาณ 1-3 เดือน การเก็บเกี่ยวผลผลิตนั้น ถ้าระบบการจัดการดีจะสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตลอดไป แต่ผู้เลี้ยงต้องเลือกเอาว่าจะเก็บผลผลิตเป็นตัวหรือเป็นไข่ หรือเก็บทั้งไข่ทั้งตัว ถ้าต้องการเก็บเอาตัวออกเกือบทุกวัน อาร์ทีเมียขนาดตัวโตเต็มวัยจะมีปริมาณน้อย ซึ่งอาร์ทีเมียจะออกลูกเป็นตัวเสียส่วนใหญ่ แต่ถ้าเก็บไข่ต้องไม่ซ้อนตัวขนาดโตเต็มวัยออก ต้องปรับสภาพแวดล้อมเพื่อกระตุ้นให้เพศเมียออกลูกเป็นไข่มากกว่าออกเป็นตัว และถ้าต้องการผลผลิตทั้งไข่และตัว ควรดำเนินการผลิตไข่ก่อน จนกระทั่งอาร์ทีเมียนั้นมีอายุมาก ซึ่งจะให้ปริมาณไข่ลดลงจึงช้อนเก็บรวบรวมตัวอาร์ทีเมียขนาดโตออก
9. ผลผลิต
– ผลผลิตตัวอาร์ทีเมีย ประมาณ 50-100 กิโลกรัม/ไร่/เดือน
– ผลผลิตไข่อาร์ทีเมีย น้ำหนักเปียก ประมาณ 5-10 กิโลกรัม/ไร่/เดือน
10. ข้อควรคำนึง
10.1 ศัตรูของอาร์ทีเมีย ได้แก่ สัตว์น้ำต่าง ๆ นก แมลงน้ำบางชนิด โคพีพอดบางชนิด โรติเฟอร์ โปรโตซัวบางชนิด เป็นต้น สามารถควบคุมได้โดยการรักษา ทั้งระดับความลึกและความเค็มของน้ำในบ่อให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมคือ 70-170 ส่วนในพัน พร้อมทั้งกรองน้ำทุกครั้งเมื่อสูบน้ำเข้าบ่อ
10.2 ความเค็มของน้ำในบ่อเลี้ยงลดลงในช่วงฤดูฝน ป้องกันได้โดยการปรับระดับความเค็มของน้ำในบ่อให้สูงถึง 170 ส่วนในพัน และรักษาระดับความลึกของน้ำในบ่อให้ได้ไม่ต่ำกว่า 50 เซนติเมตร ก่อนเข้าฤดูฝน รวมทั้งจัดระบบระบายน้ำจืดที่ผิวน้ำ
10.3 การตายหมดบ่อในหน้าร้อน เกิดจากการแบ่งชั้นของน้ำ โดยน้ำที่อยู่ในชั้นล่างจะมีความเค็มสูง ทำให้มีอุณหภูมิสูงตามไปด้วย ประกอบกับการขาดออกซิเจน สามารถแก้ไขได้โดยการทำให้เกิดการไหลเวียนของน้ำในบ่อ
10.4 การเกิดตะไคร่น้ำหรือขี้แดด เนื่องจากพื้นบ่อมีความอุดมสมบูรณ์มาก ประกอบกับแสงแดดสามารถส่องไปยังพื้นก้นบ่อได้ดี แก้ไขได้โดยการใช้โซ่ลากบริเวณพื้นบ่อเพื่อให้ตะไคร่น้ำหลุดลอยขึ้นมา แล้วใช้ประชอนช้อนขึ้นแล้วนำไปตากหรือหมักแล้วนำกลับมาใช้เป็นอาหารอาร์ที เมียได้อีก แต่ถ้ามีปริมาณมากเกินควรสูบน้ำไปไว้บ่ออื่น แล้วตากบ่อให้แห้งแล้วจึงจะนำน้ำเค็มกลับมาใส่ในบ่อเพื่อเริ่มเลี้ยงใหม่
10.5 การเกิดปัญหาพื้นบ่อเน่า เนื่องจากมีอาหารเหลือมากเกินไปตกลงพื้นก้นบ่อ แก้ไขได้โดยการลากไข่ หรือใช้ไม้คราดกวนบริเวณพื้นก้นบ่อ ซึ่งนอกจากจะแก้ปัญหาพื้นก้นบ่อเน่าเสียแล้ว ยังเป็นการทำให้อาหารที่ตกลงไปข้างล่างได้ฟุ้งกระจายขึ้นมาทำให้อาร์ทีเมีย กินได้อีก
การนำอาร์ทีเมียไปใช้ประโยชน์ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็นการนำไปเป็นอาหาร ของสัตว์น้ำ ซึ่งพอจะแบ่งรูปแบบการใช้ประโยชน์จากผลผลิตของอาร์ทีเมียได้ 2 รูปแบบคือ ตัวอาร์ทีเมีย (Artermia biomass) และไข่ (Cysts)
ตัวอาร์ทีเมีย
1. การใช้ประโยชน์ในรูปของอาร์ทีเมียสดที่ยังมีชีวิต ซึ่งต้องดูขนาดของสัตว์น้ำที่เราจะเลี้ยงให้เหมาะสมกับการที่จะนำอาร์ทีเมีย ไปเป็นอาหาร
1.1 อาร์ทีเมียแรกฟัก นิยมใช้เป็นอาหารของลูกกุ้ง ลูกปลา ลูกปู
1.2 อาร์ทีเมียตัวโตเต็มวัย นิยมใช้เป็นอาหารของลูกกุ้ง หรือลูกปลาที่มีขนาดโตขึ้นมา ตลอดจนเป็นอาหารของปลาสวยงามหรือสัตว์ทั่ว ๆ ไป
2. การใช้ประโยชน์ในรูปของตัวอาร์ทีเมียแช่แข็ง (Freezing) เป็นการเก็บรักษาอาร์ทีเมียให้คงสภาพความสด แต่ไม่มีชีวิตในช่วงระยะเวลาไม่นานนักเพื่อที่จะใช้
2.1 อาร์ทีเมียตัวโตเต็มวัยแช่แข็ง
2.2 อาร์ทีเมียแรกฟักแช่แข็ง
3. การใช้ประโยชน์ในรูปของอาร์ทีเมียโดยการแปรรูป เป็นอาหารในประเภทของอาหารสำเร็จรูปในลักษณะในรูปแบบต่าง ๆ และเป็นการเก็บรักษาผลิตภัณฑ์อาร์ทีเมียไว้ได้นานเพื่อที่จะได้นำมาใช้เป็น อาหารในยามที่ต้องการ โดยมีรูปแบบการอบแห้ง ดังนี้
3.1 การใช้แสงแดด (sun drying) เป็นวิธีการที่ง่ายใช้เครื่องมือน้อย ผลิตภัณฑ์ตัวอาร์ทีเมียที่ได้จากวิธีนี้ อาจมีการสูญเสียคุณค่าทางอาหารไปบ้าง
3.2 การอบแห้งแบบพ่นเป็นผง (spray drying) เป็นวิธีการอบแห้งแบบพ่นเป็นผงลักษณะเดียวกันกับอุตสาหกรรมนมผง กาแฟผง ลักษณะของอาหารจะได้เป็นผงละเอียด มีขนาด 30-70 ไมครอน ซึ่งใกล้เคียงกับขนาดของแพลงก์ตอนที่ใช้เป็นอาหารของสัตว์น้ำวัยอ่อน
3.3 การอบแห้งแบบการระเหิด (freeze drying) เป็นวิธีการอบแห้งที่อุณหภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็ง โดยทำให้อาหารอยู่ในสภาพแช่แข็ง แล้วทำให้น้ำระเหิดออกไป ผลิตภัณฑ์อาหารแห้งที่ได้จะมีคุณภาพสูง เนื่องจากวิธีนี้จะไม่ทำให้คุณสมบัติทางกายภาพและเคมีเปลี่ยนไป อาหารแห้งที่ได้เมื่อรวบกับน้ำแล้วจะสามารถกลับสู่ลักษณะเดิมได้ทั้งขนาดและ รูปร่าง
ไข่อาร์ทีเมีย
1. การเก็บรักษาไข่อาร์ทีเมียโดยการหมักเกลือ เป็นวิธีการที่ง่าย ต้นทุนต่ำ แต่เปอร์เซนต์การฟักออกเป็นตัวจะต่ำ
2. การเก็บรักษาไข่อาร์ทีเมียโดยการบรรจุกระป๋องระบบสูญญากาศ เป็นวิธีการที่ใช้ต้นทุนการผลิตค่อนข้างสูง ยุ่งยาก แต่ผลผลิตที่ได้มีคุณภาพดี เก็บรักษาได้นาน และมีเปอร์เซนต์การฟักค่อนข้างดี
ข้อควรคำนึงในการเพาะฟักไข่อาร์ทีเมีย
1. ในการเพาะฟักไข่อาร์ทีเมีย ควรใช้ถังรูปทรงกระบอก ก้นถังเป็นลักษณะรูปกรวย ข้างถังควรทาสีทึบแสง ก้นถังใส เพื่อความสะดวกในการเก็บเกี่ยว
2. อาร์ทีเมียที่จะนำไปใช้ในการอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนควรเป็นอาร์ทีเมียที่ เพิ่งฟัก (Instar I) เพราะตัวอ่อนในระยะนี้จะเป็นช่วงที่มีไข่แดงเก็บสะสม และจัดว่ามีคุณค่าทางอาหารมากกว่าตัวอ่อนที่มีอายุหลายวัน (Instar II หรือ III) ตัวอ่อนในระยะ Instar I จะมีอายุเพียง 6-10 ชั่วโมง หลังจากฟักเป็นตัวแล้วเท่านั้น จึงจำเป็นต้องรู้ระยะเวลาในการฟักไข่เพื่อจะได้ทราบว่าเวลาใดควรจะเก็บ เกี่ยวเพื่อให้ได้ระยะตัวอ่อน Instar I มากที่สุด
3. ก่อนแยกเปลือกไข่ ควรจะใส่ยาหรือสารเคมีบางชนิดเพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรคและปรสิตในถังเพาะฟัก ก่อน เช่น ใส่น้ำยาฟอร์มาลิน ความเข้มข้น 50-100 ส่วนในพัน (0.05-0.10 ซีซี ต่อน้ำ 1 ลิตร) ทิ้งไว้ 3-12 ชั่วโมง จึงทำการแยกเปลือกไข่ออก
จัดทำโฮมเพจโดย : สำนักบริการคอมพิวเตอร์, 9 กุมภาพันธ์ 2547
13.874246
100.669851
![[Download Fulltext]](https://i0.wp.com/kucon.lib.ku.ac.th/kucon/imgs/pdficon.gif)
ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย1 