“ผักแขยง” กับคุณค่าน่ารู้

ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย : ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ

http://www.thairath.co.th/content/520358

โดย นายเกษตร 25 ส.ค. 2558 05:01

 

ผู้อ่านไทยรัฐ จำนวนมากที่เป็นคนรุ่นใหม่อยากทราบว่า “ผักแขยง” เป็นอย่างไร มีคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางสมุนไพรในด้านไหน ซึ่ง “ผักแขยง” มีชื่อวิทยาศาสตร์เฉพาะคือ LIMNOPHILA AROMATICA (LAMK.) MERR อยู่ในวงศ์ SCROPHULARIACEAE มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นไม้ล้มลุกอายุปีเดียว ลำต้นสูงประมาณ 30-40 ซม. ภายในลำต้นกลวงชัดเจน ลำต้นกิ่งก้านและใบของ “ผักแขยง” เป็นสีเขียวสด มีกลิ่นหอมหรือกลิ่นฉุนแรงโดยธรรมชาติ

ใบ เป็นใบเดี่ยวขนาดเล็ก ออกเป็นคู่ๆ ตรงกันข้ามกัน อาจมี 3 ใบออกอยู่รอบๆบริเวณข้อลำต้น ใบเป็นรูปรีหรือรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ใบยาวประมาณ 1.5-5 ซม. กว้าง 1-2 ซม.ไม่มีก้านใบ ฐานใบจะหุ้มลำต้นเอาไว้ ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย ด้านบนของใบจะมีต่อมเล็กๆจำนวนมาก

ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวๆตามซอกใบหรือออกเป็นช่อ ลักษณะดอกมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ เป็นสีเขียวมีขน กลีบดอกเป็นสีแดง สีชมพูอ่อน หรือสีม่วง เวลามีดอกดกและดอกบานพร้อมกันจะดูสวยงามยิ่งนัก “ผล” รูปทรงกลม ภายในมีเมล็ด ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำต้นและเมล็ด จะเจริญงอกงามดีในช่วงฤดูฝนของทุกปีและจะยุบตัวในช่วงฤดูแล้ง เมื่อมีเม็ดฝนโปรยปรายลงมา จะแตกต้นขึ้นมาอีกครั้งตามฤดูกาล มีต้นขายมัดเป็นกำๆตามร้านขายพืชผักพื้นบ้านทั่วไปราคาไม่แพงนัก

ประโยชน์ทางอาหาร ต้นและใบรับประทานเป็นผักสดจิ้มแจ่ว ส้มตำ ลาบ น้ำตก ก้อย ซุบหน่อไม้ เป็นผักปรุงรสแต่งกลิ่นใส่แกงอ่อม แกงหน่อไม้ทำให้มีกลิ่นหอมรับประทานอร่อยมาก คนภาคอีสานและภาคเหนือนิยมรับประทานอย่างกว้างขวาง

สรรพคุณทางสมุนไพร ตำรายาแผนไทยระบุว่า น้ำคั้นจากต้นสดดื่มเป็นยาแก้ไข้ แก้คัน แก้กลาก และลดอาการปวดบวมของฝีได้ และยังเป็นยาแก้บวม หรือเป็นยาระบายด้วยครับ.

“นายเกษตร”