ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย-ขอบคุณแหล่งข้อมูล : หนังสือพิมพ์แนวหน้า
http://www.naewna.com/local/113893
คำถาม พื้นที่ที่มีความลาดเอียงหรือลาดเท จะต้องทำวิธีไถพรวนดินแบบใด ที่ทำให้เกิดการชะล้างพังทลายน้อยที่สุด และจะมีวิธีการไถและปลูกพืชอย่างไรครับ
จันทร์ งามทิพย์
อ.ท่าวังผา จ.น่าน
คำตอบ สภาพพื้นที่ที่มีความลาดเอียงหรือลาดเท หากจะนำพื้นที่ลักษณะนี้มาทำการเกษตร จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการอนุรักษ์ดินและน้ำ ผสมผสานหลายวิธี บางอย่างต้องจัดการให้ถูกวิธี เช่น การไถพรวนดินและปลูกพืชตามแนวระดับ เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของผิวหน้าดิน ที่มีธาตุอาหารอยู่
การไถพรวนดินตามแนวระดับ เป็นการไถพรวนดินให้ขนานกันไปตามแนวระดับขวางความลาดเทของพื้นที่ เพื่อจะได้ปลูกพืชไปตามแนวระดับได้สะดวก ร่องที่เกิดขึ้นจากการไถพรวนดินและปลูกพืช จะทำหน้าที่เหมือนเขื่อนสกัดกั้นและชะลอความเร็วของน้ำที่ไหลบ่าบนผิวดินโดยตรง ทำให้เกิดที่กักเก็บน้ำบนผิวดินจำนวนมาก ถ้าดินมีการซึมซาบดี และมีความสามารถในการซึมน้ำสูง จะเป็นผลทำให้ฝนที่ตกลงมาส่วนใหญ่จะซึมลงไปในดินได้มาก
วิธีการทำการไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ
พื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับการไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ ควรมีความลาดเท 2-8 เปอร์เซ็นต์ มีความลาดเทสม่ำเสมอ และระยะความยาวของความลาดเทไม่เกิน 100 เมตร สำหรับบริเวณที่มีความลาดเทแตกต่างกันมาก และไม่สม่ำเสมอ ก็ไม่สามารถจะนำการไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับได้ เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงทิศทางของแนวระดับ โดยจะต้องวางแนวระดับของพื้นที่ใช้อุปกรณ์กล้องส่องหาระดับ หรือในภาคเหนือเกษตรกรใช้อุปกรณ์ไม้ เอ-เฟรม หาแนวระดับของพื้นที่ มีไม้หลักปักไปเป็นแนวระดับที่ได้หาระดับได้แล้ว จึงทำการไถพรวนและปลูกพืชไปตามแนวไม้หลักที่ปักเป็นแนวระดับ
วิธีการปลูกพืช การปลูกพืชตามแนวระดับให้ได้ผลดียิ่งขึ้น ทำได้โดยการปลูกพืชสลับเป็นแถบ การปลูกพืชคลุมดิน การปลูกพืชหมุนเวียน การปลูกพืชแซม การปลูกหญ้าในทางน้ำไหล คูเบนน้ำ และการทำขั้นบันไดดิน ทำการวางแนวระดับเพื่อการไถพรวน จะต้องมีการออกแบบที่ถูกต้อง และเป็นเรื่องยุ่งยากสำหรับเกษตรกรที่จะให้ได้ระดับจริงๆ จึงอนุโลมให้แถวที่ปลูกพืชผิดไปจากแนวระดับได้ประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น
การปรับทิศทางของการไถพรวน ถ้าแถวปลูกพืชอยู่ห่างจากแนวระดับมากเกินไป จำเป็นต้องปรับทิศทางการไถพรวน และต้องปลูกหญ้าในทางน้ำไหลด้วย จึงจะช่วยป้องกันการชะล้างพังทลายของดินได้ดี นอกจากนี้ ให้ใช้แนวเส้นระดับเป็นแนวในการปลูกหญ้าถาวรเพื่อปลูกพืชสลับเป็นแถบ
การไถพรวนดินที่ไม่ถูกวิธี อาจก่อให้เกิดผลเสียหายต่อระบบการเกษตร ทั้งต่อตัวเกษตรกรโดยตรงและผลเสียหายต่อทรัพยากรดินของประเทศที่เสื่อมโทรมลง โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีความลาดเท แล้วมีการไถพรวนขึ้นลง และปลูกพืชขึ้นลงตามความลาดเทจะเร่งทำให้เกิดการชะล้างพังทลายของผิวหน้าดินที่มีธาตุอาหารพืชออกไปจากพื้นที่ ผลผลิตพืชจะลดลง ผิวหน้าที่ถูกพัดพาไปจากพื้นที่จะไปตกตะกอนทับถมตามแหล่งน้ำ ทางน้ำ ก่อให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน…นะครับ
นาย รัตวิ
ศาสตร์เกษตรดินปุ๋ย1 