นิ่มซี่เส็งลิสซิ่ง เงินกู้วิถีพุทธ (มีด้วยเหรอ?)

ผ่านทางมติชนกรุ๊ป : หนังสือพิมพ์และนิตยสารในเครือมติชน.

วันที่ 01 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 ปีที่ 16 ฉบับที่ 264

ธุรกิจภูธร

กรรณิกา เพชรแก้ว

นิ่มซี่เส็งลิสซิ่ง เงินกู้วิถีพุทธ (มีด้วยเหรอ?)

หะแรกรู้ตัวว่าจะต้องพูดเรื่องธุรกิจลิสซิ่ง หรือธุรกิจออกเงินกู้มีสินทรัพย์ค้ำประกันอย่างรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ ไปจนถึงที่ดินแล้วคิดดอกเบี้ยเหมือนอย่างรายนี้ ก็ยังติดๆ ขัดๆ เขินๆ อยู่

ตรงที่เกรงจะว่ากันว่าเชียร์คนมีเงินมีทองกองอักโข แถมยังกินดอกเบี้ยคนเล็กคนน้อย

แต่อยากให้มองกันให้พ้นเรื่องวิถีทำมาหากินปกติ จ้องทะลุเข้าไปถึงแก่นความคิดของเจ้าของธุรกิจ ที่พยายามอย่างยิ่งจะเอาแนวคิดของคน “เข้าวัดเข้าวา” มาบริหารธุรกิจนี้ ให้อยู่ได้ และคนรอบข้างมีสุข ทั้งเจ้าหนี้ ลูกหนี้ ลูกจ้าง และเขาก็พยายามอย่างยิ่งจะเป็นธุรกิจที่ดีในสังคม

คุณชัยวัฒน์ สุวิทย์ศักดานนท์ วัยต้นสี่สิบ เป็นทายาทธุรกิจเครือนิ่มซี่เส็ง ที่รุ่นพ่อเริ่มสร้างจากห้องแถวค้าผลไม้ในตลาดวโรรส เชียงใหม่ เมื่อกว่า 40 ปีก่อน ปัจจุบันเป็นกลุ่มธุรกิจขนส่งใหญ่ของประเทศ มีรถในเครือข่ายกว่า 300 คัน มีธุรกิจบริการเกี่ยวกับการขนส่งครบวงจร มีธุรกิจรถเช่า สถานีบริการน้ำมัน มีโรงแรม 2 แห่ง มีอพาร์ตเมนต์ ศูนย์การค้าขนาดกลาง และธุรกิจลิสซิ่งของตนเอง เป็นตระกูลใหญ่ในเชียงใหม่ แล้วขยายใหญ่ไปมีธุรกิจทั่วประเทศ พนักงานกว่า 2,000 คน ทรัพย์สินหลายพันล้านบาท ที่ดินอีกบานเบอะ เรียกว่ารวยว่างั้นเหอะ

คุณอุทัต สุวิทย์ศักดานนท์ ประธานกลุ่มนิ่มซี่เส็ง ยืนยันว่า ถึงจะใช้เวลาก่อร่างกว่า 40 ปี แต่นิ่มซี่เส็งมาโตก้าวกระโดดก็ระยะกว่า 10 ปีที่ผ่านมานี่หลังจากทำธุรกิจลิสซิ่ง ธุรกิจนี้เป็นทั้งตัวสร้างรายได้และผลกำไรไม่เหน็ดเหนื่อย และเป็นขุมทรัพย์อันแข็งแกร่ง นำพาอีกมากมายหลายธุรกิจเข้ามาในร่มเงา

ดังนั้น แม้คุณชัยวัฒน์ลูกชายคนกลางคนนี้ จะรู้สึกตลอดมาว่าพ่อรักน้อยกว่าพี่น้อง และได้สร้างความปวดเศียรเวียนเกล้าแก่ผู้เป็นพ่อมาไม่น้อย แต่การที่ถูกมอบหมายให้ดูแลธุรกิจหลัก ย่อมชัดเจนว่าเขาได้รับความไว้วางใจมากเพียงไหนจากตระกูล

คุณชัยวัฒน์ได้รับมอบหมายจากตระกูลให้เป็นกรรมการบริหารบริษัท นิ่มซี่เส็งลิสซิ่ง จำกัด ดูแล 255 สาขา พนักงาน 1,800 คน ให้บริการเงินกู้แก่คนในภาคเหนือตอนบน แว่วว่าล่าสุดมีลูกค้าในมือหลายพันคน วงเงินกู้กว่า 1.5 พันล้านบาท ไม่น้อยหน้าธนาคารว่างั้น (อีกที)

ตอนรับหน้าที่เมื่อ 10 กว่าปีก่อน คุณชัยวัฒน์ก็แข็งขันปรับปรุงองค์กรยกใหญ่ และก็ปรับเรื่อยมาประสาคนไฟแรง

“วันที่ผมเข้ามาบริหาร ได้ยินลูกน้องพูดกับลูกค้าที่นั่งตัวงออยู่ว่า เอาล่ะๆ จะช่วยปล่อยเงินเท่านั้นเท่านี้ แล้วท่าทางดูเป็นบุญเป็นคุณเป็นเจ้าเป็นนายมาก ผมบอกตายแล้ว ถ้าคิดอย่างนี้แย่แล้ว ก็เปลี่ยนใหม่คือ บอกเขาให้ยึดหลัก ไหว้ ยิ้มแย้ม เป็นกันเอง มองเขาเป็นลูกค้าไม่ใช่ลูกหนี้ ไม่ใช่มาขอ เพราะเราก็อยู่ได้เพราะเขา”

แล้วธุรกิจก็เดินหน้ามาราบรื่น ความสำเร็จทางธุรกิจ คำชมและการยอมรับของพ่อแม่พี่น้องและสังคม ทางหนึ่งทำให้คุณชัยวัฒน์ภาคภูมิ แต่อีกทางมันก็พาคุณชัยวัฒน์มาไว้ริมเหว

“ผมเป็นคนคิดเร็ว กล้าคิด บริหารไปก็ได้รับผลประกอบการดี เสนอไอเดียอะไรพี่น้องก็ยอมรับ ทำงานก็มีลูกน้องเป็นพัน อยู่กับเพื่อนก็เป็นหัวหน้าก๊วน อัตตาพองโตไม่ฟังใคร เพื่อนเยอะ เที่ยวหัวราน้ำ อบายมุขเอาหมดทุกอย่าง ทะเยอทะยาน อยากร่ำอยากรวย อวดดื้อถือดี ชอบเป็นพี่ใหญ่มีลูกน้องล้อมหน้าล้อมหลัง ถ้ายังไม่หยุดป่านนี้ผมเป็นมาเฟียแล้ว” คุณชัยวัฒน์พูดถึงวันก่อนที่เขาจะหันหลังกลับครั้งใหญ่ และนำพาองค์กรที่เขาบริหารพลิกผันครั้งใหญ่ด้วย

5 ปีก่อนเขาบวชเพียงเพื่อจะพัก และเปิดโอกาสให้ตัวเองได้สัมผัสศาสนาประสาลูกผู้ชาย แต่เวลา 22 วันกับการเรียนรู้เข้มข้น มีพระผู้รู้คอยแนะนำ สิ่งที่เขาพบทำให้ชีวิตเปลี่ยนแปลงสิ้นเชิง

“พระพุทธเจ้าทำให้ผมช็อคว่าคิดอย่างนี้ได้อย่างไรเมื่อ 2,000 กว่าปีก่อน แนวคิดท่านเป็นวิทยาศาสตร์ พิสูจน์ได้ และไม่ล้าสมัย คำสอนของท่านชัดเจน ฟาดมาตรงๆ ผมรู้สึกว่าตัวเองโง่มาก ที่ผ่านมาผมใช้ชีวิตผิดพลาด นำให้คนอื่นเดินทางผิดพลาดด้วย”

แล้วเขาก็เปลี่ยนไป เลิกอบายมุขทุกอย่าง ก๊วนเหล้ากับเหล่าเพื่อนรักสนุกที่มีมากมายอยู่ในภาวะก๊วนแตก “เพราะผมไปเข้าวงไหนก็ไปชวนเขาเลิกเหล้า ไปสอนธรรมะเขา ไปชวนเขานั่งวิปัสสนา (หัวเราะ)” ผลจากการนั้นเพื่อนหลบลี้หนีหน้าไม่น้อย แต่ไม่นานก็มีกัลยาณมิตรเข้ามาแทนมากมาย

เชื่อในหลักพุทธว่าทันสมัยใช้ในชีวิตประจำวันได้ทุกแง่มุม รวมทั้งธุรกิจ เขาเสนอให้เอาหลักพุทธศาสนามาเป็นนโยบายบริหารธุรกิจนิ่มซี่เส็งทั้งกลุ่มซึ่งมีกว่า 10 บริษัท ถูกทัดทานด้วยความไม่แน่ใจ บ้างคิดว่าเขาอาจเพียงร้อนวิชาชั่วขณะ คุณชัยวัฒน์จึงทำในส่วนที่เขารับผิดชอบคือลิสซิ่ง

วันนี้เขาใช้แนวทางพุทธในการบริหารนิ่มซี่เส็งลิสซิ่งมากว่า 4 ปี ประกาศนโยบายและวิสัยทัศน์ชัดเจนว่าเป็น “องค์กรวิถีพุทธ” ทุกด้าน

เริ่มจากคนภายในก่อน เชื่อว่าอบายมุขเป็นต้นตอของปัญหาหางว่าวทั้งมวล เขาจึงรณรงค์จริงจังให้พนักงานเลิกอบายมุขทุกชนิด จากปกติที่พนักงานของเขาดื่มเหล้ามากกว่าอัตราเฉลี่ยพนักงานทั่วไป เป็นหนี้สินมากมาย โยงใยถึงปัญหาส่วนตัว และการทุจริตในองค์กร

ออกเป็นนโยบายทั้งดันทั้งผลัก ให้ออกกำลังกายหลังเลิกงาน ใช้เงินล้านซื้ออุปกรณ์กีฬา ประกาศให้เล่นกีฬาในสำนักงาน ระหว่างสำนักงาน ระหว่างภาค จนเป็นประเพณีรายปี รณรงค์ให้เลิกเหล้าเลิกบุหรี่ ให้ความรู้ทางบวกผ่านนิตยสารและสถานีวิทยุภายในองค์กร อีกทางก็กำหนดเป็นนโยบายให้พนักงานต้องเข้าอบรมวิปัสสนาปีละ 2 ครั้ง บริษัทจัดบวชหมู่ให้ปีละ 2 ครั้ง และทุกครั้งก่อนเข้าประชุมเพื่อตัดสินใจงานใดก็ตาม พนักงานจะได้รับฟังเทศน์หรือนั่งวิปัสสนาเพื่อสำรวมสติอารมณ์

ระเบียบของฝ่ายบุคคลระบุชัดถึงประโยชน์ที่พนักงานที่เลิกอบายมุข และร่วมกิจกรรมเสริมสติปัญญาจะได้รับ เช่น คะแนนพิเศษสำหรับการพิจารณาเลื่อนขั้นขึ้นเงินเดือน ขึ้นตำแหน่งบริหาร ลูกจะได้รับเงินทุนการศึกษา ลูกใครพ่อแม่ยังดื่มเหล้าสูบบุหรี่จะอด มีสิทธิเช่าอาคารที่พัก หรือโรงแรมของบริษัทในอัตราลดพิเศษ ใครไม่เลิก เช่าราคาลูกค้าทั่วไป

ทั้งหมดทั้งมวลใช้เงินปีละกว่า 10 ล้านบาท ไม่รวมจิปาถะ เช่น น้ำขวดปีละกว่าล้านขวดที่ผลิตให้พนักงานแจกจ่ายร่วมงานบุญไม่ว่าใครจะร้องขอมา

“ค่อยๆ ทำไป ผมไม่ห้าม แต่มีเงื่อนไขที่ดีให้เขาเลือกเอา แต่ถ้าระดับบริหารคือบอร์ดที่มีราว 20 คน ผมกำหนดเลยว่าต้อง clean 100 เปอร์เซ็นต์ ถ้าจับได้ว่าดื่มเหล้าสูบบุหรี่ติดการพนันผมให้ออกเลย เพราะเป็นหัวหน้าคน ต้องมีวินัย พนักงานที่รับเข้ามาใหม่เราก็ประกาศเลยว่าต้องการคนที่ไม่ดื่มเหล้าสูบบุหรี่ รุ่นใหม่ต้องทดสอบเรื่องจิตอาสาด้วย ถ้าผ่านสัมภาษณ์รอบแรกแล้ว เราส่งไปทำสาธารณประโยชน์ อย่างล้างห้องน้ำ ถ้าทำได้ก็ผ่าน คนเก่าก็มีบ้างที่ยังเหลืออยู่แต่ก็แอบๆ ดื่ม เริ่มรู้สึกอายเพราะเพื่อนไม่ทำกัน”

ฟังเหมือนง่าย เพราะนั่นแค่ภายในองค์กร…แต่วิถีพุทธจะมาใช้ได้อย่างไร กับธุรกิจลิสซิ่ง ที่มีเรื่องดอกเบี้ย การค้ากำไร การทวงหนี้ที่คนทั้งเกลียดทั้งกลัว?

“ง่ายมาก เราก็ใช้หลักกรุณา มองลูกค้าว่าเป็นเพื่อนมนุษย์ร่วมทุกข์ ถ้าเขาจำต้องผิดนัด เขาย่อมมีเหตุผล ถามเขาว่ามีปัญหาอะไร ถ้าเขาขายลำไยไม่ได้ เราช่วยเขาขายได้ไหม ไม่ใช่ว่าวางมาดเข้าไปถาม เดือนนี้พี่ไม่มีเหรอ? เดือนหน้าผมมาใหม่ 3 เดือนผมยึด อย่างนั้นขาดเมตตา หรือถ้าเขามาขอกู้ไปปลูกหอมแดง เขาต้องการห้าหมื่นห้า ผู้จัดการบอกให้ได้แค่ห้าหมื่น ผมขอให้เขาคิดใหม่ ถ้ารู้ว่าจะเอาไปทำมาหากินและเราก็พอช่วยได้ ให้ช่วยเขาเลย ดอกเบี้ยเราก็คำนวณพอเท่าที่ธุรกิจจะเดินหน้าไปได้ ไม่ได้กดขี่กัน ลูกค้าเองก็สัมผัสตรงนี้ได้ พอเอาหลักพุทธเข้ามาเราผ่อนผันมาก ถ้าไม่เหลือบ่ากว่าแรงจริงๆ เราไม่ยึดไม่ฟ้อง ลูกค้าก็เพิ่มขึ้นเพราะตรงนี้ ตัวเลขรายได้เราเพิ่ม ลูกค้าผมเพิ่ม กำไรผมเพิ่ม ลูกน้องและลูกค้าผมมีความสุข หนี้เสีย หรือที่กลัวกันว่าเอาหลักพุทธมาบริหารคนจะฉวยโอกาสเบี้ยวหนี้ กลับไม่มีเลย ลูกน้องที่เคยทุจริต วันนี้เมื่อเขาเลิกอบายมุข มันก็ตัดตอนต้นตอที่จะทุจริตไปมาก ไม่ใช่เหมือนแต่ก่อนที่ทุจริตเป็นกระบวนการว่ากันเป็นล้าน” คุณชัยวัฒน์ปฏิเสธที่จะพูดถึงตัวเลขรายได้ แต่ชี้ให้ดูกราฟที่พุ่งขึ้นสูงต่อเนื่องมาหลายปี และพุ่งขึ้นในแนวดิ่งเพิ่มขึ้นในแต่ละปีอย่างน้อย 25 เปอร์เซ็นต์

เมื่อถึงคราวต้องตัดสินใจ ไม่ว่าตัดสินใจให้พนักงานออกจากงาน หรือจัดการใดๆ กับลูกหนี้ที่มีปัญหา คุณชัยวัฒน์ บอกว่า เขายังคงจัดการได้ตามปกติ โดยใช้หลักอุเบกขาคือเมื่อช่วยเหลืออย่างเต็มที่ในทุกทาง แต่ไม่อาจแก้ไขให้ดีขึ้น เขาจะวางเฉยเพื่อให้กฎเกณฑ์และกฎหมายทำหน้าที่ของตนเอง

คุณชัยวัฒน์เป็นประธานชมรมลิสซิ่งเชียงใหม่ มีสมาชิก 6 ราย เขาพยายามอย่างยิ่งที่จะกระจายแนวคิดนี้ไปยังเพื่อนสมาชิก และลามเลยไปถึงเพื่อนฝูงในวงธุรกิจ เพื่อให้ทุกคนหันมาใช้วิถีพุทธในการบริหาร เขาเชื่อว่ามันจะสร้างผลดีต่อทุกคน ทั้งองค์กร พนักงาน ลูกค้า คู่ค้า และสังคมโดยรวม

วันนี้นิ่มซี่เส็งลิสซิ่งมีมูลค่าทรัพย์สินที่แจ้งต่อนายทะเบียนการค้า 1.6 พันล้านบาท พอร์ตลูกค้าในมือกว่า 1.5 พันล้านบาท จัดองค์กรเหมือนสถาบันการเงินขนาดกลาง มีผู้จัดการระดับเขต ระดับฝ่าย ใช้ระบบไอทีที่วางระบบโดยไอบีเอ็ม มีรายได้เติบโตปีละ 25 เปอร์เซ็นต์ ชนิดที่บริษัทเน้นแสวงหากำไรมือเป็นระวิงต้องอาย

น้อยเสียเมื่อไหร่ละเนี่ย!